Άθλος 1ος: Η εμφάνιση της δίγλωσσης Μάγδας….και πώς πέτυχε η συνταγή.
Στις 15 Μαρτίου το 2005, γεννήθηκε η Μάγδα μας. Όχι μόνο το πρώτο μου παιδί, αλλά και η πρώτη μου ολοήμερη -και ολονύχτια-μαθήτρια.
Κατά την διάρκεια των δεκαεπτά ετών της καριέρας μου, υπήρξα πλήρως ή μερικώς υπεύθυνη για τη διδασκαλία των Αγγλικών ως ξένη γλώσσα σε πάνω από 2.500 μαθητές-ηλικίας από 2 ετών έως την ηλικία των γονιών τους.
Για το λόγο αυτό, το θέμα της διγλωσσίας δεν θα έπρεπε να αποτελεί πηγή ανασφάλειας και άγχους για μένα. Μέχρι τότε, μπορούσα να διδάξω την Αγγλική γλώσσα σε οποιαδήποτε ηλικία και οποιουδήποτε επιπέδου και απαιτήσεως με εξαιρετική χαρά και αυτοπεποίθηση. Σε πολλές περιπτώσεις είχα την τιμή να αποτελέσω παράδειγμα προς μίμηση για πολλούς νέους μας μαθητές οι οποίοι μας έχουν κάνει τρομερά υπερήφανους τώρα που είναι ενήλικες. Θα εκμεταλλευτώ αυτό ακριβώς το σημείο για να ευχαριστήσω έναν προς έναν όλους τους μαθητές μας που αποτέλεσαν πολύ σημαντικό κομμάτι της ζωής μας. Σας ευχαριστούμε.
Η διαφορά σε αυτή την περίπτωση ήταν το γεγονός ότι θα έπαιζα ταυτόχρονα δύο ρόλους: αυτόν του Γονέα καθώς και αυτόν του Δασκάλου Γλώσσας. Ανησυχούσα μήπως η πρόκληση είναι πολύ μεγάλη για να αντιμετωπιστεί σωστά. Το βιβλίο που διάβασα λεπτομερώς και με μεγάλη αφοσίωση και μου έδωσε την απαιτούμενη επαγγελματική και πεπειραμένη καθοδήγηση για να επιτευχθεί αυτός ο άθλος, έχει τίτλο «Growing up with two languages» των συγγραφέων Una Cunningham-Andersson και Staffan Andersson. Και οι δυο τους καθηγητές και γονείς τεσσάρων δίγλωσσων παιδιών.
Έτσι λοιπόν αναθρέψαμε τη δίγλωσση Μάγδα βασισμένοι σε αυτό το βιβλίο κα τα ταπεινά μας ένστικτα. Και η πορεία μας ομαλή. Μετά από εντατική και σοβαρή μελέτη και εμπέδωση, επιλογής των μεθόδων που καλύτερα θα ταίριαζαν στις προσωπικότητές μας και στην οικογένειά μας, εφαρμογών και προσαρμογών με βάση την οικογένειά μας, η Μάγδα δεν είχε κανένα από τα προβλήματα που ανησυχούσα ότι θα είχε.
Επιλέξαμε την μέθοδο που απαιτεί Συγκεκριμένο Άτομο και Συγκεκριμένη Γλώσσα [One Person-One Language Method]. Εγώ της μιλούσα στα Αγγλικά και ο σύζυγός μου στα Ελληνικά. Παραμείναμε πιστοί στο σχέδιο αυτό από την πρώτη ημέρα. Και οι οικογένειές μας, με την ένθερμη συμμετοχή και συνεργασία τους, αποτέλεσαν μέρος του ίδιου σχεδίου. Η αδερφή μου, η Βίκυ, της μιλούσε Αγγλικά και η μικρότερη αδερφή μου, Χριστίνα, στα Ελληνικά. Ο πατέρας μου, όντας άριστος στα Αγγλικά, έγινε ο Αγγλόφωνος παππούς και η μητέρα μου, ήταν η Ελληνόφωνη γιαγιά. Και η οικογένεια του συζύγου μου συμμετείχε ολοκληρωτικά στο Μεγάλο μας Σχέδιο. Ο Πατέρας του ήταν ο Ελληνόφωνος παππούς, και όσο για τις αδερφές του…η μεγαλύτερη αδερφή του, Σάντυ, όντας καθηγήτρια Αγγλικής γλώσσας, της μιλούσε στα Αγγλικά και η μικρότερη αδερφή του Καρολίνα, στα Ελληνικά. Υπήρξαμε πάρα πολύ τυχεροί που είχαμε μια τόσο ενεργή και συνεργάσιμη ομάδα στο πλευρό μας. Είμαστε πάρα πολύ τυχεροί που τα μέλη της οικογένειάς μας εμπιστεύθηκαν τις επιλογές μας στην ανατροφή της Μάγδας. Αυτό έπαιξε τρομερά σημαντικό και αποφασιστικό ρόλο στην όλη μας προσπάθεια.
Εκτός από τον προφορικό λόγο όμως υπάρχουν και άλλες ικανότητες κατά την εκμάθηση μίας γλώσσας οι οποίες χρειάζονταν ακριβώς την ίδια συναφή αντιμετώπιση.
*Οι βιβλιοθήκες μας εμπλουτίστηκαν τόσο σε Αγγλικά όσο και σε Ελληνικά βιβλία.
*Οι συλλογές σε CD με τραγούδια και αφήγηση ιστοριών είχαν ισότιμη κατανομή όσον αφορά τις γλώσσες μας.
*Οι παιδαγωγοί της, Jahnavi και Ελπίδα, ήταν η καθεμιά τους υπεύθυνη για μία συγκεκριμένη γλώσσα και είμαστε ευγνώμονες και στις δύο για όλα όσα προσέφεραν στη Μάγδα τα πρώτα της χρόνια. Γιατί, ενώ η μαμά της βρισκόταν στη διπλανή αίθουσα διδάσκοντας τους μαθητές της, η Μάγδα ήταν στον παιδικό χώρο που είχαμε διαμορφώσει στο σχολείο Αγγλικής Γλώσσας που διατηρούσαμε στα Ιωάννινα, παίζοντας και μαθαίνοντας στη μητρική γλώσσα των δασκάλων της.
*Η άποψή μου για την τηλεόραση είναι ιδιαίτερα συντηρητική και ως ένα βαθμό, απόλυτη.
Πραγματικά δεν εμπιστεύομαι τι θα εμφανιστεί στην οθόνη από τη μία στιγμή στην άλλη. Για τον λόγο αυτό, διατηρούμε δύο χρονικές ζώνες κατά τη διάρκεια της ημέρας, προσεκτικά επιλεγμένων παιδικών καναλιών και εκπαιδευτικών DVD. Και πώς προσαρμόσαμε την τηλεόρασή μας στο σχέδιο γλωσσομάθειάς μας; Ημέρα Αγγλικών, για να παρακολουθήσουμε προγράμματα στην Αγγλική γλώσσα και ημέρα Ελληνικών, για να διαπαιδαγωγηθεί στα Ελληνικά. Αυτές οι ημέρες εναλλάσσονταν καθημερινά.
Συνεχόμενα. Καθ‘ όλη τη διάρκεια της χρονιάς. Τόσο παραγωγικά. Μα και τόσο ομαλά.
Ακόμη και μικρά ζητήματα που μπορεί να προκύψουν και να αγχώσουν έναν γονιό…ήμουν προετοιμασμένη λόγω της προσεκτικής μελέτης μου. Όταν η Μάγδα έγινε δύο ετών δεν μιλούσε όσο μιλούσαν οι μονόγλωσσοι (στα Ελληνικά) συνομήλικοί της. Τα άλλα παιδάκια μιλούσαν με παραγράφους και η Μάγδα δεν έλεγε παρά λίγες λέξεις και σύντομες φράσεις. Και υπομονετικά περιμέναμε. Στην ηλικία των τριών ετών περίπου, όχι μόνον άρχισε να μιλάει με ευχέρεια και στις δύο γλώσσες, αλλά γνώριζε με άνεση σε ποια γλώσσα της απευθυνόταν ο ομιλητής και απαντούσε σε αυτήν ακριβώς τη γλώσσα. Με υπέροχες εκφράσεις και ιδιαίτερο λεξιλόγιο, η Μάγδα συνεχώς προόδευε.
Ένα ακόμη θέμα για το οποίο είχα προειδοποιηθεί διαβάζοντας αυτό το βιβλίο, αλλά και πολλά άρθρα, ήταν ότι δεν θα πρέπει σε καμία περίπτωση εμείς οι γονείς να νοιώσουμε αμήχανα με τη γλώσσα που χρησιμοποιούμε για να επικοινωνήσουμε με τα παιδιά μας.
Ζούσαμε στα Ιωάννινα τότε και μιλούσα στη Μάγδα Αγγλικά όπου και να πηγαίναμε, όποιον και αν συναντούσαμε. Ακόμη και όταν θεωρήθηκα εκκεντρική ή επιδεικτική για την κοινωνία μας, παρέμεινα πιστή στον ρόλο μου. Δεν υπήρχε περίπτωση να νιώσω άσχημα για τον τρόπο που ανέτρεφα το παιδί μας εξαιτίας της συμπεριφοράς ή των λεγόμενων των υπολοίπων. Η Μάγδα ήταν πιο σημαντική από αυτά.
Και κάποια στιγμή η Μάγδα έγινε 4,5 χρόνων και θα μετακομίζαμε σε άλλη χώρα.
Συγκεκριμένα σε Γερμανόφωνο Καντόνι της Ελβετίας, μαζί με τον τότε νεογέννητο Νικόλα…Άθλος 2ος .
Συγχαρητήρια και ένα μεγάλο ευχαριστώ στους συγγραφείς του βιβλίου που αποτέλεσε τη βάση της προσπάθειάς μας. Και ένα τεράστιο ευχαριστώ στην οικογένειά μας και στους φίλους μας που μας συμπαραστάθηκαν κατά τη διάρκεια του Πρώτου Άθλου, αλλά και μας εμπιστεύθηκαν στον Δεύτερο Άθλο.
Σας ευχαριστώ θερμά.
Ευγενία Λώρα
(μεταφρασμένο από το αγγλικό πρωτότυπο που δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο http://www.eugenialoras.wordpress.com)
Βιβλιογραφία:
Cunningham-Andersson. U., & Andersson, S. (2005). Growing up with two languages. A practical guide. Great Britain.
Δημοσιεύτηκε στις 11.06.2013 στο www.jenny.gr: http://www.jenny.gr/pws-mathainoun-ta-diglwssa-paidia/
Άθλος 2ος: Η δίγλωσση Μάγδα γίνεται πολύγλωσση και η εμφάνιση του Νικόλα …Πολύγλωσσος εκ γενετής.
Σύμφωνα με το οικογενειακό μας ημερολόγιο, ήταν ημέρα Γερμανικών στο σπίτι μας σήμερα για τα οπτικοακουστικά μας μέσα. Τα προηγούμενα χρόνια το ημερολόγιό μας είχε μόνο δύο εναλλαγές σε αυτό το θέμα. Ημέρα Ελληνικών και ημέρα Αγγλικών. Αλλά όπως σας ανέφερα στον πρώτο μας άθλο, η δίγλωσση Μάγδα ήταν τεσσεράμισι ετών και ο έντονα εκφραστικός Νικόλας ήταν δυόμισι μηνών όταν μετακομίσαμε στο Ζούγκ της Ελβετίας. Όχι μόνοι τους φυσικά, αλλά ούτε και με όλους.
Έτσι το Μεγάλο Γλωσσικό Πλάνο είχε αλλάξει. Καθώς και οι συμμετάσχοντες σε αυτό. Και το περιβάλλον. Ολόκληρο το περιβάλλον: νέα χώρα, με καινούρια γλώσσα που κανείς μας δεν γνώριζε, νέο σπίτι, νέο μέλος στην οικογένεια, χωρίς παππού και γιαγιά και μόνο μία θεία αυτή τη φορά, τη Βίκυ.
Όπως και στον πρώτο άθλο, έτσι και αυτή τη φορά ήμουν ιδιαίτερα αγχωμένη για τη Μάγδα. Θα ξεκινούσε το σχολείο, γεγονός το οποίο για κάθε παιδί και οικογένεια αποτελεί από μόνο του έναν ολόκληρο Τόμο. Είχε και νέο αδερφό. Κι άλλος Τόμος. Και μετακόμισε σε νέο σπίτι, και χώρα, άλλοι δύο Τόμοι.
Αποφάσισα να αντιμετωπίσω και να ασχοληθώ με το γλωσσικό ζήτημα. Μέσα από αυτό, ήμουν αποφασισμένη ήρεμα να αντιμετωπίσω όλα τα άλλα ζητήματα ταυτόχρονα. Στα Αγγλικά. Θα τα αντιμετώπιζα όλα στα Αγγλικά. Και ο Θωμάς (ο συζηγός μου) θα τα αντιμετώπιζε όλα στα Ελληνικά. Και η Βίκυ θα συνέχιζε όπως και πριν στα Αγγλικά. Γιατί να αλλοιώσουμε μια ήδη επιτυχημένη συνταγή; Και την ίδια τακτική θα χρησιμοποιούσαμε και για το Νικόλα. Μέχρι εδώ, όλα καλά. Αλλά όσο σχεδίαζα αυτά, ήμουν ακόμη έγκυος στο Νικόλα. Έπρεπε να αρχίσουμε την προετοιμασία για τη μετακόμιση. Πριν αλλάξει το Μεγάλο Πλάνο. Αυτή ήταν μια πολύ μεγάλη πρόκληση.
Raísing Multilingual Chíldren ήταν το επόμενο βιβλίο επιλογής μου, γραμμένο από την Tracy Tokuhama – Εspinosa, μία διακεκριμένη εκπαιδευτικός και μητέρα τριών παιδιών.
Έπρεπε να μελετήσω πολύ προσεκτικά για την προσθήκη της νέας γλώσσας στη ζωή της Μάγδας. Μελέτησα και επανέλαβα, επέλεξα και προσάρμοσα, μελέτησα και υιοθέτησα, μέχρι που τους τελευταίους τρεις μήνες της εγκυμοσύνης μου, ο Νικόλας και εγώ κοιμόμασταν μόνο τρεις ώρες την ημέρα. Έπρεπε να έχω αυτοπεποίθηση και να έχω ξεκαθαρίσει το γλωσσικό ζήτημα προκειμένου να αντιμετωπίσω με σιγουριά όλα όσα θα αντιμετωπίζαμε με την μετακόμιση.
Το βιβλίο με είχε διαβεβαιώσει ότι η ηλικία της Μάγδας ήταν κατάλληλη και του Νικόλα ακόμη καλύτερη. Ο Νικόλας, σύμφωνα με το βιβλίο, βρισκόταν στο Πρώτο Παράθυρο Γλωσσικής Ευκαιρίας και η Μάγδα στο Δεύτερο Παράθυρο. Όταν δηλαδή η εκμάθηση μίας γλώσσας με συνέπεια είναι εγγυημένα καρποφόρα.
Το μόνο που έμενε να κάνουμε ήταν να είμαστε συνεπείς και συνεχείς με αυτά που τους προσφέραμε. Λαμβάνοντας υπόψη ότι πλέον δεν είμαστε περιτριγυρισμένοι από Ελληνικά. Λαμβάνοντας υπόψη ότι είμαστε κατακλυσμένοι από Γερμανικά.
* Άρα πλέον θα πρέπει να κλείνουμε σταθερά ραντεβού με τον παππού και τη γιαγιά στο Skype. Και έτσι και πράξαμε.
* Διατηρήσαμε την Ημέρα Ελληνικών και την Ημέρα Αγγλικών όσον αφορά την προβολή DVD και Παιδικών Καναλιών και απλά προσθέσαμε και την Ημέρα Γερμανικών στο ημερολόγιό μας. Μέσω πρακτικής έρευνας ανακαλύψαμε τα ασφαλή εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά στη Γερμανική γλώσσα και επίσης επενδύσαμε σε Γερμανικά DVD. Έπρεπε να έχουμε την ίδια ποικιλία Γερμανικών DVD, όπως έχουμε για τα Αγγλικά και Ελληνικά. Και έπρεπε να είναι το ίδιο ψυχαγωγικά και ενδιαφέροντα με τα υπόλοιπα, ώστε η προσθήκη της νέας γλώσσας στη ζωή μας να είναι παραγωγικά ευχάριστη.
* Έπρεπε επίσης να επενδύσουμε σε Γερμανικά βιβλία. Σταθήκαμε τυχεροί σε αυτόν τον τομέα, καθώς η τοπική μας βιβλιοθήκη, συχνά πουλάει σε άριστη κατάσταση μεταχειρισμένα βιβλία σε τιμές ενός και μισού φράγκου. Αγοράσαμε ένα αυτοκίνητο γεμάτο βιβλία και νοιώθαμε πολύ καλά.
* Σχολείο; Μήπως να τα στείλουμε σε Διεθνές Σχολείο που είναι δίγλωσσο και με αυτόν τον τρόπο να διατηρήσουμε και να ενισχύσουμε τα Αγγλικά μας; Αυτό συνηθίζουν αρκετοί που έρχονται εδώ από άλλες χώρες. Αλλά…Ευγενία; Εσύ και η Βίκυ ΕΙΣΑΣΤΕ ήδη οι δασκάλες Αγγλικής γλώσσας της Μάγδας και του Νικόλα. Συνεχίστε αυτόν σας τον ρόλο με συνέπεια και ακόμη με επαγγελματισμό και δεν υπάρχει κανένας λόγος να στερήσετε από τα παιδιά την πλήρη και ολοκληρωμένη προσαρμογή που προσφέρουν τα Ελβετικά δημόσια σχολεία. Ναι! Ήμουν πεπεισμένη ότι αυτός ήταν ο καλύτερος τρόπος. (Εκτός από το βιβλίο σχετικό με την Πολυγλωσσία, κάναμε πολύ αναλυτική μελέτη του Καντονιού στο οποίο θα μέναμε-από όλες του τις απόψεις). Η Μάγδα είναι τώρα στην πρώτη Δημοτικού και αποδίδει σαν να είναι τα Γερμανικά μητρική της γλώσσα. Εδώ θα πρέπει να εκφράσουμε την ικανοποίησή μας με το εκπαιδευτικό σύστημα, καθώς και την ευγνωμοσύνη μας στις δασκάλες της Μάγδας. Η συμβολή τους είναι ανεκτίμητη.
* Και τώρα η μεγάλη πρόκληση! Πώς θα κινηθούμε με την Ελληνική τους γλώσσα; Ο Θωμάς θα εξακολουθούσε να είναι ο Ελληνόφωνος γονιός και η τηλεφωνική επικοινωνία με τις οικογένειές μας στην Ελλάδα συνεχιζόταν. Επίσης, τα δύο πρώτα μας χρόνια στην Ελβετία πραγματοποιήσαμε πολλά ταξίδια προς και από την Ελλάδα. Τόσο η οικογένειά μας όσο και εμείς. (Αυτό συνέβαλε πολύ και στην ομαλή προσαρμογή των παιδιών στη νέα χώρα). Είχαμε βρει μία μεγάλη Ελληνική Κοινότητα στην περιοχή της Ζυρίχης (γειτονικό σε εμάς Καντόνι) όπου προσφέρονται αρκετές επιλογές για μαθήματα Ελληνικών, μία φορά την εβδομάδα. Άλλη μία επένδυση, κυρίως σε χρόνο και αντοχή. Τώρα, κάθε Δευτέρα, η Μάγδα κάνει τις εργασίες της για το Ελληνικό σχολείο μέσω Skype με την μικρότερη αδερφή μου Χριστίνα.
Έτσι, όλοι πήραμε μία βαθιά ανάσα, χαμογελάσαμε και τα κάναμε. Όλα όμως. Και εξακολουθούμε να τα κάνουμε. Μερικές φορές μας είναι πολύ δύσκολο να χαμογελάσουμε κάνοντας όλα αυτά. Αλλά στο τέλος της ημέρας καταλήγουμε να χαμογελάμε. Ακόμη και όταν έχουμε αποκοιμηθεί από την εξάντληση , χαμογελάμε.
Το γενικό μας πλάνο ήταν έτοιμο. Έχουμε επενδύσει και εξακολουθούμε να επενδύουμε σε χρόνο, ενέργεια και χρήματα. Πολλές φορές στερούμαστε μέρος από τον ελεύθερο χρόνο και από την απόκτηση άλλων υλικών αγαθών, προκειμένου να στηρίξουμε αυτό το σημαντικό έργο. Ένα έργο με δύο πτυχές:
1. Να διατηρήσουμε τις δύο γλώσσες της Μάγδας και να ενισχύσουμε τη νέα τρίτη γλώσσα, ενώ παράλληλα τις αναπτύσσουμε όλες μαζί.
2. Να βοηθήσουμε τον Νικόλα να είναι πολύγλωσσος ομαλά και από την αρχή. Να δείξουμε ακόμη μεγαλύτερη υπομονή μαζί του από ότι στη Μάγδα, όσον αφορά την γλωσσική του ανάπτυξη. Προσπαθώντας να μην ξεχάσουμε όλα όσα είχαν επιτυχία με το πρώτο μας παιδί. Προσπαθώντας να παραμείνουμε διαυγείς και αποφασισμένοι να μεγαλώσουμε δύο παιδιά τώρα. Αλλά αυτός είναι ο 3ος άθλος… .
Σας ευχαριστώ θερμά.
Ευγενία Λώρα, The Loras Network, Zug, Switzerland – http://www.lorasnetwork.com
(μεταφρασμένο από το αγγλικό πρωτότυπο που δημοσιεύτηκε στο ιστολόγιο www.eugenialoras.wordpress.com)
Βιβλιογραφία:
Tokuhama-Espinosa, T. (2001). Raising Multilingual Children. Westport, USA: Bergin & Garvey.
Δημοσιεύθηκε στις 28.06.2013 στο http://www.jenny.gr: http://www.jenny.gr/ta-diglwssa-paidia-meros-ii/
Eugenia Loras 
Leave a Reply